I. Co to jest miłość ?

Słowo „miłość” nie jest pojęciem jednoznacznym (posiada wiele znaczeń) ponieważ posługujemy się nim do określenia różnych sytuacji życiowych i różnych zachowań ludzkich.
Rozumienie miłości wiąże się ściśle z określoną filozoficzną antropologią czyli odpowiedzią na pytanie: kim jest człowiek? Chrześcijańska odpowiedź na to pytanie brzmi: człowiek jest osobą.
Miłość może być kierowana do różnych osób. Mówimy o miłości w odniesieniu do Boga, do ojczyzny, do matki, siostry, brata, dzieci itd. oraz w odniesieniu do relacji zachodzących pomiędzy kobietą a mężczyzną a więc osobami.
Miłość prawdziwa, miłość wewnętrznie pełna, to ta , w której wybieramy osobę dla niej samej, a więc nie tylko jako partnera życia seksualnego, ale jako osobę, której chcemy oddać swoje życie.
Zatem żeby zrozumieć co znaczy miłość między osobami należy wyjaśnić pojęcie osoby.
Osoba jest bytem stworzonym przez Boga stanowiącym jedność duszy i ciała.
Osoba tym różni się od innych stworzeń, że może kontaktować się nie tylko ze światem widzialnym ale także z niewidzialnym, a więc z Bogiem: w modlitwie, w Sakramentach.
Możemy wyróżnić następujące cechy osoby: posiada rozum, wolną wolę, jest zdolna do miłości, posiada wszystkie elementy niezbędne do samodzielnego życia, jest podmiotem praw, posiada godność-najwyższą wartość, która bierze się z bycia obrazem Boga.
Jak z powyższego wynika osoba jest dobrem niepowtarzalnym, jest dobrem najwyższym i daleko ważniejszym niż dobra materialne czyli rzeczy z natury swej martwe i pozbawione rozumu.
Słusznie się więc należy żeby osoba była traktowana wyjątkowo tzn. jako podmiot miłości a nie przedmiot użycia.
Wprawdzie osoba wyposażona jest we wszystko co jest potrzebne do samodzielnego życia to jednak do szczęścia , do miłości potrzebuje drugiej osoby . W szczególności człowiek potrzebuje Boga żeby godnie żyć.
W miłości bierze udział cała istota człowieka-osoby, a to co nazywa się miłością rozgrywa się na wszystkich płaszczyznach funkcjonowania tj. biologicznej, fizjologicznej, uczuciowej, psychicznej i duchowej. Dlatego trudno miłość zdefiniować jednym zdaniem ale można ją opisać.

Elementy miłości:

1. Miłość jako upodobanie.
2. Miłość jako pożądanie.
3. Miłość jako życzliwość.
4. Miłość oblubieńca.

[Ad. 1]
Miłość jako upodobanie – to narodziny miłości.

Człowiek jest piękny i może się jako „piękny” objawić drugiemu człowiekowi.
Należy przy tym pamiętać, że człowiek jest osobą ,a więc oprócz piękna cielesnego posiada swoje wnętrze (swoje „ja”) i że trzeba odkrywać również piękno wewnętrzne człowieka
Odbieranie piękna sprawia, że zaczynają pojawiać się uczucia.
Uczucia na tym etapie znajomości pojawiają się w sposób spontaniczny -stąd też upodobanie do jakiejś osoby wyrasta nagle, nieoczekiwanie, ale uwaga-ta reakcja jest „ślepa”, ponieważ bardzo silne uczucia może wywołać prawdziwe dobro jak i fałszywe (można osobie „dorysować” wartości jakich osoba nie posiada.
Ponadto cechą charakterystyczna tej fazy miłości jest zmienność- oczarowanie mija ,osoba widziana bez tego upiększającego zabarwienia emocjonalnego przeżywa rozczarowanie, a nawet złość do osoby, która wydaje się teraz zupełnie inna.
Upodobanie jest miłością niedojrzałą, bo opiera się na uczuciach, które cechuje zmienność.

[Ad.2]
Miłość jako pożądanie – to tworzywo miłości.

Należy do istoty miłości podobnie jak upodobanie i czasem ujawnia się w niej najmocniej.
Człowiek jako osoba ludzka jest kobietą lub mężczyzną, to rozróżnienie wynika z ograniczenia osoby ludzkiej, z jednostronności, jaką jest płeć.
W Księdze Rodzaju Bóg powiedział, iż nie jest dobrze żeby człowiek żył sam dla siebie
Mężczyzna potrzebuje więc kobiety niejako do uzupełnienia swego bytu, a kobieta potrzebuje mężczyzny. Ta obiektywna potrzeba daje znać o sobie za pośrednictwem popędu seksualnego.
Na podłożu tego popędu wyrasta miłość osoby do osoby. Miłość kobiety i mężczyzny wyrasta zatem na podłożu popędu seksualnego. Słowo „popęd” kojarzy się negatywnie, bo oznacza tyle co popędzanie, a więc naciskanie, zmuszanie.
Popęd jest siłą i właściwością ogólnoludzką, powszechną, bo działającą w każdym człowieku i u różnych ludzi objawia się z różną siłą.
Człowiek nie jest odpowiedzialny za procesy fizyko-chemiczne zachodzące w organizmie człowieka na skutek działania popędu, natomiast jest odpowiedzialny za przyzwolenie na okoliczności wywołujące ten stan (np. oglądanie podniecających obrazów) oraz za to, co sam uczyni w tym zakresie.
To Stwórca dał ludziom popęd seksualny, jest więc on czymś naturalnym.
Stwórca zamierzył też radość i przyjemność związaną z tym aktem. Wolą Stwórcy jest bowiem nie tylko zachowanie gatunku ale zachowanie go na zasadzie miłości.
Należy przy tym pamiętać, że zmysłowość uzewnętrznia się w pożądania ciała, a nie całej osoby.
Istnieje więc niebezpieczeństwo, że przeżycia miłosne zatrzymamy tylko na ciele, jako jednej z płaszczyzn funkcjonowania człowieka, co jest urzeczowieniem osoby ludzkiej, bo pomija się jej wymiar duchowy.
Reasumując: zmysłowość dostarcza tworzywa miłości i potrzeba woli i rozumu aby to tworzywo posłużyło do wychowania prawdziwej miłości, w przeciwnym razie zmysłowość pozostanie na etapie egoizmu i używania.

Ad.3
Miłość jako życzliwość – to tyle co bezinteresowność w miłości.

Nie wystarczy tylko pragnąć osoby jako dobra dla siebie, trzeba przede wszystkim pragnąć jej dobra, dobra innej osoby! Miłość osoby do osoby musi być życzliwa inaczej nie będzie prawdziwa , więcej nie będzie w ogóle miłością, będzie tylko egoizmem. Miłość życzliwa jest miłością jak najbardziej czystą.
Prawdziwa miłość życzliwości może iść w parze z miłością pożądania, byleby to ostatnie nie zawładnęło wszystkim, co zawiera się w miłości mężczyzny i kobiety lub stało się jej wyłączną treścią.

Ad.4
Miłość oblubieńcza – to wzajemne oddanie się osób.

W takim znaczeniu osoba może oddać Bogu jak i wybranej osobie ludzkiej.
W porządku natury osoba nastawiona jest na doskonalenie się, rozwój, na osiąganie coraz większej pełni własnego bytu. Owo doskonalenie się przychodzi przez miłość i wraz z miłością.
Miłość oblubieńcza polega więc z jednej strony na oddaniu osoby, a z drugiej na przyjęciu tego oddania. Kto umie przyjmować ten umie dawać. Prawdziwa miłość to zjednoczenie osób i jest to szczególny trud, ale jest to trud nieodzowny do zapewnienia miłości jej bytu. Należy przy tym zaznaczyć, że tylko taka osoba zdolna jest oddania siebie, która ma przekonanie o wartości swojej osoby oraz o wartości osoby, której się oddaje.

Może „test” na miłość?

Na koniec chciałabym przedstawić cechy jakie powinna mieć idealna miłość i idealny partner. Cały opis takiej miłości zawarty w pierwszym liście Św. Pawła do Koryntian 1Kor 13,1-1,3 to jest biblijna definicja miłości, co oznacza, że jej autorem jest sam Bóg!
Proponuję „psychozabawę” na fragmencie 1Kor 13,1-1,3 polegającą na tym, żeby w miejsce słowa miłość wstawić swoje imię do każdego zdania, albo imię bliskiej osoby. Po to żeby zobaczyć jaka(i) jestem lub ta osoba jaka(i) jest, naprawdę.
A więc zdanie „miłość cierpliwa jest” będzie brzmiało np. „Ania cierpliwa jest” ,następne zdanie „łaskawa jest” zmieniamy na : „Ania łaskawa jest” i tak do końca.
Zaczynamy:
„…miłość cierpliwa jest,
łaskawa jest.
miłość nie zazdrości,
nie szuka poklasku,
nie unosi się pychą,
nie dopuszcza się bezwstydu,
nie szuka swego,
nie unosi się gniewem,
nie pamięta złego,
nie cieszy się z niesprawiedliwości,
lecz wespół weseli się z prawdą.
wszystko znosi,
wszystkiemu wierzy,
we wszystkim pokłada nadzieję,
wszystko przetrzyma.
miłość nigdy nie ustaje…”

Prawda czy fałsz? Warto zastanowić, które zdania nie są zgodne z prawdą i uznać ten brak zgodności za obszar do poprawy (np. brak cierpliwości).
Bo miłość, wbrew obiegowym opiniom, nigdy nie jest czymś gotowym, czymś danym mężczyźnie i kobiecie, ale zawsze jest równocześnie czymś „zadanym”. Miłość wciąż „staje się” w zależności od wkładu każdej osoby, od jej zaangażowania, od jej rozwoju osobistego oraz wkładu w rozwój więzi między osobami.

Elżbieta Olczak